حساسیت بالایی در خصوص بهداشت دهان و دندان کودکان و نوجوانان وجود دارد. به همین دلیل تجویز راه های درمانی و ارائه ی مراقبت های ویژه ی بهداشتی بایستی توسط دندانپزشکان خبره انجام شود. اما رادیولوژی دندان کودکان جزء جدیدترین امکانات درمانی و تشخیص مشکلات دهان و دندان در حوزه ی دندانپزشکی به حساب می آید. تشخیص سریع تر و دقیق تر ناسالمی های دندان کودکان به واسطه ی رادیولوژی دندان پیشرفت بزرگی در حوزه ی دندانپزشکی کودکان به حساب می آید.

کاربرد رادیولوژی دندان در دندانپزشکی

گاهی وقت ها مشکلات ریشه ایی و یا ناسالمی هایی در دندان و لثه پیش می آید که تشخیص آن با چشم غیر مسلح برای دندانپزشک سخت است. رادیولوژی در این مواقع کمک بسیار بزرگی را برای تشخیص این ناسالمی ها انجام می دهد. از آنجایی که اشعه ی ایکس در رادیولوژی دندان کودکان دخیل است، تجویز آن بعضا ریسک به حساب می آید. اما کلینیک های دندانپزشکی مجهز از دستگاه های رادیولوژی پیشرفته ایی که اشعه ی ایکس کمتری در آن دخیل است استفاده می کنند. با اینکه گزینه های مختلفی برای تشخیص بیماری های مربوط به دندان وجود دارد، اما رادیولوژی یکی از دقیق ترین و سریع ترین گزینه ها است که در موارد اورژانسی کاربرد بالایی دارد.

نحوه ی کارکرد رادیولوژی دندان کودکان

دستگاه های رادیولوژی معمولی و ساده در نهایت عکس های دو بعدی از دندان را نمایش می دهند. اما دستگاه هایی که پیشرفته هستند با نمایش عکس های سه بعدی دارای دقت و کیفیت بالاتری در تشخیص سلامت دندان می باشند. رادیولوژی CBCT یکی از معروف ترین و با کیفیت ترین نوع رادیولوژی دندان است. اما به دلیل شدت زیاد اشعه ی ایکس در آن، این روش را برای کودکان استفاده نمی کنند. انجام ایمپلنت و یا جراحی های فک و دندان کاربرد رادیولوژی دندان را دو چندان می کند. تصاویری که بعد از رادیولوژی دندان کودکان گرفته می شوند باعث می شود دندانپزشک بتواند محل دقیق جای گیری ایمپلنت یا مشکلات لثه و ریشه ی ئنئان را به خوبی تشخیص دهد. علاوه بر این این روش یک نوع پیشگیری نیز به حساب می آید. خوشبختانه با توجه به پیشرفته بودن تکنولوژی و کلینیک های دندانپزشکی مخصوص کودکان، این امکان وجود دارد تا بدون دغدغه حداقل سالی یک بار رادیولوژی را انجام داد تا از مشکلات احتمالی مانند پوسیدگی و آبسه کردن دندان کودک باخبر شد و از آن جلوگیری کرد.

توصیه هایی در خصوص رادیولوژی دندان کودکان

مراقبت از دندان کودکان باید از همان ابتدا صورت گیرد. در غیر اینصورت پوسیدگی دندان، افتادن زودهنگام دندان، عفونت لثه و در نهایت کج و کولگی دهان و فک پیش می آید. بیشترین دندان هایی که در کودکی در معرض این خطرات هستند، دندان های شیری کودکان می باشند. بنابراین انجام رادیولوژی برای دندان های شیری این امکان را فراهم می کند تا در صورت وجود مشکل، نسبت به درمان سریع اقدام نمود. این کار باعث می شود دندان ها زیباتر و در جای مناسب خود رشد کنند. بنابراین از هزینه های اضافی مانند جراحی فک و دندان جلوگیری می شود.

آیا رادیولوژی دندان هزینه ی زیادی را متحمل می شود؟

بهترین دندانپزشکی کودکان با ارائه ی خدمات قبل از درمان هم مشاوره های رایگان را در خصوص بهترین روش درمانی دندان کودک تان ارائه می دهد و هم تمامی هزینه های برآورد شده را برای شما تخمین می زند. سایت دکتر الهام توکلیان با بررسی تخصصی بیماری های دهان و دندان کودکان توانسته یکی از موفق ترین سایت ها و کلینیک ها در حوزه ی دندانپزشکی کودکان باشد. بسته به نوع رادیولوژی که انجام می شود این هزینه نیز متغیر است. اما بهترین نوع رادیولوژی برای دندان کودکان، رادیولوژی پانورکس می باشد که دارای مدت زمان کمتر و اشعه ایکس کمتری است. این رادیولوژی که اصطلاحا به آن OPG نیز می گویند به صورت تخمینی بین ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان هزینه بردار است.

انواع رادیوگرافی داخلی دهان

۱-رادیوگرافی بایت وینگ (Bitewing) به سمت راست دندان اشاره می‌کند.

این نوع رادیوگرافی، دندان‌های عقب (کرون دندان‌ها) را نمایش می‌دهد. دندانپزشکان از هر دو طرف صورت، یک یا دو رادیوگرافی بایت وینگ به دست می‌آورند. این رادیوگرافی شامل دندان‌های مولر (دندان‌های عقب) و دندان‌های دوپایه (دندان‌هایی که در مقابل دندان‌های مولر قرار دارند) در بالا و پایین است، و در واقع جزئیات دندان‌های یک طرف را نشان می‌دهد. نام این رادیوگرافی به “بایت وینگ” است، زیرا در حین گرفتن تصویر رادیوگرافی، فرد یک وسیله شبیه به بال گازی را در دهان خود قرار می‌دهد که نوار پرتو ایکس را در طول پروسه رادیوگرافی در جای خود ثابت نگه می‌دارد.

این رادیوگرافی‌ها به دندانپزشکان در تشخیص پوسیدگی بین دندان‌های عقب و تغییرات ضخامت استخوان ناشی از بیماری‌های لثه کمک می‌کنند. همچنین، رادیوگرافی بایت وینگ می‌تواند در تعیین اندازه مناسب تاج (کاپ دندان) و یا در کمک به ترمیم‌های دیگر مانند بریج (پل دندانی) مفید باشد. علاوه بر این، می‌تواند هرگونه سایش و فروپاشی در پرکردگی دندان را نمایش دهد.

۲-رادیوگرافی پری اپیکال (Periapical) به سمت چپ دندان اشاره می‌کند.

این نوع رادیوگرافی، تنها یک یا دو دندان را به صورت همزمان نمایش می‌دهد. رادیوگرافی پری اپیکال شبیه به رادیوگرافی بایت وینگ است، با این تفاوت که این رادیوگرافی ارتفاع کامل هر دندان را از تاج تا ریشه و قسمت پایه‌ای که به فک متصل می‌شود نشان می‌دهد.

بسته به شرایط سلامت دهانی و مشکلات دندانی در گذشته، دندانپزشک ممکن است به فرد تجویز کند که یک بررسی کامل رادیوگرافی یا FMX (سری رادیوگرافی های دندانی) انجام دهد. این روند شامل نمایش هر دندان از تاج تا ریشه و قسمت بنیادی دندان است. رادیوگرافی پری اپیکال تغییرات غیرطبیعی در ریشه‌ها و استخوان اطراف آن‌ها را نشان می‌دهد.

۳-رادیوگرافی اکلوزال (Occlusal) سطح اکلوزال دندان‌ها را نشان می‌دهد.

این نوع رادیوگرافی، بزرگتر از رادیوگرافی‌های معمول دیگر است و رشد و جایگاه دندان‌های کودکان را نمایش می‌دهد. هر رادیوگرافی تقریباً تمام فک بالا یا پائین را نشان می‌دهد.

۴- CT اسکن استاندارد (CT) یک نوع رادیوگرافی است که به طور معمول در مراکز رادیولوژی یا بیمارستان‌ها انجام می‌شود. فرد در حالت خوابیده قرار می‌گیرد و دستگاه با چند گردش حول سر بیمار، لایه‌های تصویر مسطح را ثبت می‌کند.

در مقایسه با رادیوگرافی مخروطی کامپیوتری، این روش باعث انتشار بیشتر به اشعه در بیمار می‌شود. سی‌تی اسکن استاندارد ممکن است برای بررسی اندازه و موقعیت قرارگیری ایمپلنت‌ها استفاده شود. این روش به جراح کمک می‌کند تا از پیچیدگی‌های ممکن قبل و بعد از عمل جراحی جلوگیری کند.

۵- توموگرافی (Tomography) رادیوگرافی یک لایه یا برش خاص از دهان را نشان می‌دهد و بقیه لایه‌ها را مبهم می‌کند.

این روش برای بررسی قسمت‌هایی که به‌سختی قابل مشاهده هستند یا توسط قسمت‌های دیگر مسدود شده‌اند، استفاده می‌شود.

۶- سیالوگرافی (Sialography) روش دیگری است که از اشعه ایکس استفاده می‌کند.

در این روش، از یک نوع رنگ استفاده می‌شود که به غدد بزاقی تزریق می‌شود تا در تصاویر رادیوگرافی قابل مشاهده باشند. غدد بزاقی بافت‌های نرمی هستند که توسط اشعه ایکس قابل رؤیت نیستند.

دندانپزشک می‌تواند از این روش برای بررسی مشکلات مربوط به غدد بزاقی مانند انسدادها یا سندرم شوگرن (یک اختلال همراه با علائمی مانند خشکی دهان و چشم) استفاده کند. این اختلال ممکن است نقش مهمی در روند پوسیدگی دندان داشته باشد.

۷- رادیوگرافی دیجیتال (Digital radiography) یکی از روش‌های پیشرفته‌ترین اشعه ایکس است.

در این روش، صفحه تاریک و نوار استاندارد اشعه ایکس با یک صفحه الکترونیکی صاف یا سنسور دیجیتال جایگزین می‌شود. تصاویر دوبعدی به صورت فوری به کامپیوتر منتقل می‌شوند و قابل مشاهده، ذخیره و چاپ می‌شوند. تصاویر از دندان قابل بزرگنمایی چند برابر اندازه واقعی هستند که به دندانپزشک کمک می‌کند تا تغییرات ریزی را که حتی در معاینه حضوری قابل مشاهده نیستند، بررسی کند و در صورت لزوم به پزشک دیگری ارسال کند.

مقایسه تصاویر دیجیتالی از موارد گرفته شده در زمان‌های مختلف امکانپذیر است، زیرا این روش قابلیت برجسته‌سازی تفاوت‌ها بین تصاویر را دارد. به همین دلیل، تغییرات کوچکی که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند، قابل رویت خواهند بود. با استفاده صحیح از این روش، میزان تعرض به اشعه نسبت به روش‌های سنتی تقریباً نصف می‌شود.

۸- تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI – Magnetic Resonance Imaging)

در این روش، تصاویر سه‌بعدی از حفره دهان، شامل فک و دندان، به دست می‌آید. این روش بهترین روش برای بررسی بافت‌های نرم است. با اینکه میزان تعرض به اشعه در مقایسه با روش‌هایی مانند رادیوگرافی دیجیتالی کمتر است، هنوز هیچ‌کس نباید بیش از حد لازم تحت تابش اشعه قرار گیرد. بنابراین، استفاده از پیش‌بند محافظ سربی و حلقه‌های تیروئید، به ویژه برای زنان باردار، کودکان و زنانی که در سنین آمادگی برای بارداری هستند، ضروری است.

خطرات احتمالی در خصوص رادیولوژی دندان

خانواده ها اکثرا استرس این را دارند که مبادا با انجام این کار آسیب ها و عوارض جانبی برای کودکان پیش آید. اما این نگرانی ها پس از تجویز پزشک و اطمینان خاطر در خصوص دوز پایین اشعه ی ایکس کمتر می شوند. معمولا دندانپزشکی هایی که کار تخصصی بررسی، درمان و مراقبت از دهان و دندان کودکان را انجام می دهند بهترین گزینه برای درمان دندان های کودک تان می باشند.استفاده از این روش در کلینیک های غیر تخصصی با دقت کمتری و به وسیله دستگاه های رادیولوژی مخصوص بزرگسالان انجام می شود. کلینیک های دندانپزشکی کودکان اطلاعات دقیقی را در خصوص میزان خطرات احتمالی هر چند اندک، پس از رادیولوژی دندان در اختیار خانواده ها قرار می دهند.