دندانپزشکی تحت بیهوشی و آرام بخشی برای کودکان کم سن که قادر به همکاری نمی باشند و یا کودکان ناتوان جسمی و ذهنی که توانایی همکاری با دندانپزشک برای انجام درمان های معمول را ندارند، کودکان به شدت مضطرب و دارای فوبیا و یا بیمارانی که به علت مشکلات موضعی مانند رفلکس تهوع و محدودیت در باز کردن دهان قادر به باز کردن دهانشان نمی باشند، گزینه مناسبی می باشد.
در مورد میزان خطری که ممکن است برای این نوع درمان مطرح باشد، در دندان پزشکی تحت بی هوشی و آرام بخشی باید گفت اگر کودک شما بیماری زمینه ای خاصی نداشته باشد و پس از انجام مشاوره و ارزیابی‌های لازم توسط متخصص بیهوشی حاذق، انجام بیهوشی برای وی بلامانع تشخیص داده شود و کلیه مراحل درمان توسط دندانپزشک متخصص و آموزش دیده انجام گیرد، احتمال خطر تهدید کننده برای کودک بسیار اندک میباشد. با در نظر گرفتن خطراتی که بر اثر عفونت دندان یا دندان های موجود در دهان کودکی که امکان درمان در حالت هوشیاری برای وی وجود ندارد ممکن است بهترین انتخاب، درمان تحت بیهوشی و یا آرامبخشی باشد که توسط دندانپزشک متخصص کودکان تصمیم گیری میشود.
ویدیو درمان دندانپزشکی کودک تحت بیهوشی و آرام بخشی
در ویدیو زیر دکتر توکلیان توضیحات مربوط به چرا درمان تحت بیهوشی مناسب است؟ چه افرای باید تحت بیهوشی و یا آرام بخشی درمان دندانپزشکی را انجام دهند؟ و سوالات دیگر شما در این زمینه را ارائه داده اند.
ترمیم و درمان دندان کودکان با بیهوشی
در گذشته به منظور ترمیم و یا کشیدن دندان کودکان در مراکز درمانی، حضور والدین برای آرام کردن کودک ضروری بود و به نوعی والدین از حرکت کردن کودک جلوگیری می کردند. اما امروزه روش های مختلف و ساده تری وجود دارد که مهمترین و متداول ترین آن ها، بیهوشی کودکان جهت دندانپزشکی می باشد. این عمل باعث جلوگیری از وحشت زده شدن کودک انجام می شود و باعث می شود که عمل ترمیم دندان به درستی و بدون هیچ مشکلی انجام شود. علاوه بر این ها، کودک در حین عمل ترمیم دندان، درد را تحمل نمی کند. اما نکته ای که در مورد بیهوشی کودکان برای دندانپزشکی وجود دارد، داشتن یا نداشتن عوارض موجود برای بیهوشی می باشد.
عوارض دندانپزشکی کودکان تحت بیهوشی(آرام بخشی)
در گذشته خطرات بیهوشی نه تنها در کودکان بلکه در بزرگسالان نیز وجود داشت و به عنوان یک ریسک در حین عمل در نظر گرفته می شد؛ اما امروزه با انجام آزمایشات مختلف و معاینات کامل قبل از انجام عمل، ریسک بیهوشی برای کودک سنجیده می شود و در صورت احتمال خطر، از انجام آن خودداری می کنند. برای انجام بیهوشی، متخصص بیهوشی در تمام مراحل عمل ترمیم دندان کودک در کنار متخصص دندانپزشک کودکان حضور دارد و علائم مختلفی مانند تنفس، فشار خون و وضعیت بیهوشی کودک را بررسی می کند. این عمل بیشتر به منظور جلوگیری از ایجاد ترس و نگرانی در کودک انجام می شود زیرا بسیاری از کودکان از کلینیک دندانپزشکی و شنیدن صدای تراشیدن دندان یا تزریق بی حسی و ابزار های جراحی ترس دارند که بهترین راه میتواند ترمیم دندان تحت بیهوشی باشد.
دندانپزشکی بیهوشی کودکان در اتاق عمل
بیهوشی یا سدیشن به دو روش موضعی یا بیهوشی عمومی انجام می شود. همانطور که از نام آن مشخص است بی حسی موضعی با داروی بی حسی انجام می شود که مستقیم روی موضوع مورد نظر تزریق می کنند. این اقدام همان ناحیه را بی حس کرده تا فرد یا کودک احساس درد نداشته باشد. بیهوشی عمومی؛ بیهوشی کامل کودک به منظور انجام عمل است. به عبارت دیگر، فرد در این فرآیند کاملاً ناخودآگاه است. به همین دلیل تنفس با کمک دستگاه ها فراهم می شود. هنگام صحبت در مورد تفاوت بین آرامبخشی و بیهوشی عمومی، لازم است در مورد تفاوت بین سطوح هوشیاری صحبت شود.
در بیهوشی عمومی، هوشیاری به طور کامل قطع می شود و به هیچ محرکی پاسخ نمی دهد. در آرامبخشی هوشیاری فعال است و می توان به محرک ها پاسخ داد.
از آنجایی که بیهوشی عمومی دارای عوارض جانبی حیاتی مانند ایست تنفسی و ایست قلبی است، باید در محیط اتاق عمل و توسط متخصص بیهوشی اعمال شود. در اتاق‌های عمل که بیهوشی عمومی اعمال میشود، باید یک مانیتور قلب که ضربان قلب را نمایش می‌دهد، یک دستگاه تنفس (یا آمبوبگ)، یک لوله اکسیژن و یک دستگاه الکتروشوک (کاردیوورژن) برای ایست قلبی وجود داشته باشد.
فرآیند عمل بیهوشی دندان کودکان به طور کلی مانند بزرگسالان است. با این حال، دوز دارویی که باید تزریق شود با توجه به سن و وزن کودکان تنظیم می شود. علاوه بر این، نوع آرامبخشی که باید اعمال شود توسط متخصص دندانپزشکی کودکان تعیین می شود. در کلینیک دندانپزشکی دکتر الهام توکلیان روش بیهوشی در درمان های عصب کشی دندان کودکان و ارتودنسی دندان کودکان که برای بیش از یک دندان یا در درمان های طولانی مدت اعمال می شود ترجیح داده می شود.
مراقبت بعد از بیهوشی دندانپزشکی کودک
مراقبت بعد از بیهوشی در دندانپزشکی کودکان بسیار مهم است. بیهوشی عمومی در کودکان می تواند عوارضی مانند حالت تهوع، استفراغ، گیجی و خواب آلودگی ایجاد کند. بنابراین، والدین باید کودک خود را در این مدت تحت مراقبت دقیق قرار دهند.
- به کودک خود استراحت کافی بدهید. کودک شما ممکن است در چند ساعت اول پس از بیهوشی احساس خواب آلودگی کند. بنابراین، به او اجازه دهید تا دراز بکشد و استراحت کند.
- به کودک خود مایعات فراوان بدهید. کودک شما ممکن است بعد از بیهوشی دچار کم آبی شود. بنابراین، به او مایعات فراوان بدهید، مانند آب، آبمیوه و سوپ.
- از دادن غذاهای جامد یا جویدنی به کودک خود خودداری کنید. کودک شما ممکن است در چند ساعت اول پس از بیهوشی احساس درد در دهان داشته باشد. بنابراین، از دادن غذاهای جامد یا جویدنی به او خودداری کنید.
- به کودک خود مسکن بدهید. اگر کودک شما احساس درد دارد، می توانید به او مسکن بدهید. با این حال، قبل از دادن مسکن به کودک خود، با دندانپزشک او مشورت کنید.
- از کودک خود مراقبت کنید. کودک شما ممکن است بعد از بیهوشی گیج و خواب آلود باشد. بنابراین، از او مراقبت کنید تا از آسیب دیدن او جلوگیری کنید.
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، فوراً با دندانپزشک کودک خود تماس بگیرید:
- خونریزی شدید از دهان
- تورم یا درد شدید در محل جراحی
- تب بالای ۳۸ درجه سانتیگراد
- حالت تهوع یا استفراغ شدید
- گیجی یا خواب آلودگی شدید
- عفونت در محل جراحی
- واکنش آلرژیک به داروهای بیهوشی
بیهوشی عمومی در کودکان یک روش ایمن و موثر است. با این حال، مانند هر روش پزشکی دیگری، این روش نیز می تواند عوارضی ایجاد کند. بنابراین، والدین باید از مراقبت های لازم بعد از بیهوشی در دندانپزشکی کودکان آگاه باشند تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری کنند.
بیهوشی دندانپزشکی برای چه افرادی انجام می شود؟
مشکلات دندانی در کودکان و نیاز به درمان پوسیدگی دندان در هر سنی ممکن است رخ دهد. بهترین روش برای درمان کودک با خواباندن اوست تا از بروز حادثه دندانی در طول درمان جلوگیری شود. برخی از کودکان اجازه درمان های دندانپزشکی را در بیمارستان نمی دهند. کودکانی که در درمان های دندانپزشکی می توانند از بیهوشی عمومی استفاده کنند به شرح زیر هستند.
- کودکان کم توان ذهنی
- کودکان دارای معلولیت جسمی
- کودکانی که در شرایط اضطراری نمی توان آنها را متقاعد کرد
- کودکان کمتر از دوسال
- کودکان با بیماری های مختلف
- کودکانی که به دلایل مختلف نیاز به درمان در یک جلسه دارند
هدف از بیهوشی جلوگیری از ترس کودکان از درمان و جلوگیری از صدمات با حرکات ناگهانی در طول درمان است.
انواع روش های بیهوشی دندانپزشکی کودکان
روش های مختلفی برای بیهوشی دندانپزشکی در کودکان وجود دارد که متداول ترین آن ها، استفاده از بیهوش کننده های آرام بخش است و توسط دندانپزشک به کودک داده می شود. معمولا برای انجام هر نوع عمل مربوط به ترمیم دندان، از بیهوش کننده های مختلف استفاده می شود. به طور مثال برای عصب کشی دندان کودکان و بزرگسالان از بیهوش کننده های مختلف استفاده می شود. همچنین برای روکش دندان کودکان نیز بیهوش کننده های متفاوتی با عمل مربوط به ارتودنسی دندان کودکان استفاده خواهد شد.
روشی که باید انجام شود ممکن است بسته به پاسخ بدن کودک به بیهوشی، سن، عادات پزشکی و وضعیت سلامتی فرد متفاوت باشد. ۳ سطح اساسی بیهوشی جهت درمان عصب کشی دندان کودکان، ارتودنسی دندان کودکان و درمان پوسیدگی دندان کودکان وجود دارد.
بیهوشی حداقل:
این میزان بیهوشی باعث آرامش فرد می شود، اما فرد بیدار می ماند. به این ترتیب می توان به محرک های کلامی و فیزیکی پاسخ داد. در آرامبخشی خفیف، از دارو های خوراکی استفاده می شود که خفیف ترین حالت آرام بخشی در کودکان به حساب می آید. در این حالت کودک قادر به ایجاد ارتباط عادی و پاسخگویی به اطرافیان خواهد بود. تنها تاثیری که این نوع آرامبخش بر روی بدن کودک دارد، این است که حرکات و هماهنگی های حرکتی در کودک تحت تاثیر قرار می گیرد و حالت به حالت آرامش می رسد. در آرامبخشی خفیف، عملکرد های قلبی و تنفسی تحت تاثیر قرار نمی گیرند و نیازی به استفاده از تجهیزات مانیتورینگ نیز نخواهد بود که از آن می توان برای خارج کردن دندان شیری کودکان استفاده کرد.
بیهوشی متوسط:
در آرامبخشی متوسط نیز کودک توانایی ایجاد ارتباط کلامی و پاسخ به سوالات را دارد اما حالتی خواب آلود دارد و معمولا چیزی از زمان را به خاطر نمی آورند. این نوع آرامبخشی نیز بر روی عملکرد های قلبی و تنفسی کاملا بی تاثیر است.
آرام بخشی عمیق که برای عمل های طولانی مدت و سخت مربوط به ترمیم دندان کودکان در نظر گرفته می شود، با استفاده از دارو های داخل وریدی صورت می گیرد. در این حالت کودک کاملا در خواب فرو می رود و عملکرد های قلبی و تنفسی نیز مختل می شود که حضور متخصص بیهوشی نیز در این شرایط الزامی می باشد.
بیهوشی عمیق:
عمیق ترین حالت بیهوشی، تحت عنوان بیهوشی عمومی شناخته می شود. در این نوع بیهوشی نیز از دارو های داخل وریدی استفاده می شود و کودک در حین عمل ترمیم دندان قادر به پاسخگویی و همچنین احساس درد نیست. زمان بهبودی پس از این نوع بیهوشی کمی طولانی تر از انواع روش های دیگر است.هوشیاری کاملاً قطع نیست، اما بیدار شدن دشوارتر است. مانند آرامبخشی متوسط، بیمار به محرک های کلامی و فیزیکی پاسخ نمی دهد. اقدامات انجام شده معمولاً به خاطر نمی ماند. بیهوشی عمیق حتی به آموزش تخصصی‌تری نیاز دارد و کلینیک قبل از انجام آن باید اعتبارسنجی دقیقی را طی کند. بیهوشی عمیق معمولا فقط توسط جراحان فک و صورت انجام می شود.
اکسید نیتروژن به عنوان یکی از اصلی ترین بی حس کننده های مورد استفاده برای بیهوشی دندانپزشکی کودکان استفاده می شود و از آن تحت عنوان گاز خنده یاد می شود. اکسید نیتروژن با اکسیژن ترکیب می شود و آن را به وسیله ی یک ماسک مخصوص تنفس به بدن کودک وارد می کنند. نکته مهمی که در خصوص این ماده وجود دارد، غیر تهاجمی بودن آن است به گونه ای که بعد از توقف تنفس آن، به سرعت تاثیرش را از دست داده و بدن نیز به حالت عادی خود بر می گردد. علاوه بر این ها، اکسید نیتروژن یک ماده کاملا بیهوش کننده نیست و کودک را کاملا به خواب فرو نمی برد بلکه یک آرامش دهنده ی قوی به حساب می آید که عوارض جانبی نیز نخواهد داشت.
چه عواملی موجب بیهوشی در دندانپزشکی کودکان می شود؟
در مورد بیهوشی دندانپزشکی کودکان، انواع مختلفی وجود دارد که بر اساس شرایط جسمی کودک و نوع عمل تجویز می شود که شامل آرامبخشی خفیف، آرامبخشی متوسط، آرام بخشی عمیق و بیهوشی عمومی است.
نکاتی قبل از بیهوشی اطفال
در درمان دندانپزشکی تحت بیهوشی کودکان، قبل از بیهوشی کودک، گزینه هایی که تأثیر نامطلوبی بر روند درمان کودک دارند را بررسی می کنند. قبل از تصمیم گیری در مورد بیهوشی عمومی، قلب کودکان، بیماری های زمینه‌ای و غیره باید به پزشک بخش مربوطه اعلام شود. در نتیجه معاینه پزشک، آزمایش خون نیز مطابق با تایید و توصیه وی درخواست می شود (در صورت استفاده از داروهای رقیق کننده خون یا استفاده از آنتی بیوتیک های پیشگیری کننده و …)، به متخصص بیهوشی عمومی تاکید می شود. اگر نتایج آنالیز و معاینه مثبت باشد، بیهوشی عمومی در روز برنامه ریزی شده اعمال می شود.
مراقبت های بعد از بیهوشی کودکان
کودکی که از اتاق جراحی دندانپزشکی بیهوشی کودکان خارج می شود معمولاً خواب است. گاهی اوقات، به ندرت می تواند پرخاشگری کند، زیرا این موقعیتی است که او برای اولین بار با آن مواجه می شود. پس از گذراندن زمان لازم در اتاق ریکاوری بیهوشی، کودک را به اتاق می برند. در نتیجه دستوراتی که پزشک به پرستاران داده است، داروها و مراقبت های بعد از عمل اعمال می شود. بسته به نوع جراحی، مصرف خوراکی آب و غذا پس از مدتی شروع می شود. بعد از جراحی، پزشک به شما می گوید که چگونه از آن مراقبت کنید. اگر سوالی در ذهن خود دارید، باید بارها و بارها از دندانپزشک کودک خود بپرسید.
مدت زمان درمان ممکن است با توجه به نوع درمان دندانپزشکی در کودکان متفاوت باشد. پس از درمان، کودک را قبل از بیدار شدن نزد خانواده می آورند و وقتی از خواب بیدار می شود، چون تمام درمان ها تمام شده است، از مراحل درمان بی اطلاع است.
هزینه بیهوشی دندانپزشکی کودکان چگونه است؟
هزینه های دندانپزشکی کودکان با بیهوشی دارای تفاوت هایی با دندانپزشکی معمولی خواهد بود و بسته به نوع عمل و ترمیم دندان می تواند متغیر باشد. به طور مثال هزینه ی ترمیم دندان، در حدود ۲۰۰ الی ۳۰۰ هزار تومان خواهد بود اما در صورت ترمیم دندان با بیهوشی، یک میلیون و دویست هزار تومان به هزینه ترمیم آن افزوده خواهد شد. هزینه های ترمیم، روکش و ارتودنسی دندان هم در صورت عمل عادی و با بیهوشی دارای تفاوت هایی می باشند.
دکتر الهام توکلیان متخصص دندانپزشکی کودکان، در زمینه ترمیم دندان با بیهوشی فعالیت می کند که با استفاده از مجهزترین ابزار پیشرفته پزشکی به شما این اطمینان خاطر را می دهد که ترمیمی راحت و بدون هیچ عارضه ای را انجام دهید. از آن جایی که سلامت عزیزان و حفظ آرامش آن ها برای ما از اهمیت بالایی برخوردار است، تمامی خدمات مربوط به ترمیم دندان کودکان با بیهوشی توسط متخصص دندانپزشکی و متخصص بیهوشی انجام گرفته تا احتمال هیچ گونه عارضه بعد از بیهوشی نیز وجود نداشته باشد.
