تلخی دهان یک احساس طعم نامطبوع است که در دهان ایجاد می‌شود و می‌تواند تجربه نامطبوعی را برای فرد به ارمغان بیاورد. این حس تلخ ممکن است به صورت موقت یا مزمن باشد و می‌تواند به صورت موقت در نتیجه مصرف غذاهای تلخ یا عوامل دیگری که در زیر بررسی می‌شوند، رخ دهد. همچنین، ممکن است تلخی دهان به علت مشکلات دهانی یا عوامل داخلی دیگری نظیر عوامل دارویی یا تغییرات هورمونی به وجود آید. ولی در کل تلخی دهان یک واکنش طبیعی هنگام خوردن غذاهای تند یا ترش است. ولی با این حال، اگر طعم آن برای مدت طولانی باقی بماند یا به طور غیرمنتظره رخ دهد، تلخی دهان خطرناک است. بنابراین مراجعه به بهترین متخصص دندانپزشکی کودکان دکتر الهام توکلیان، اولین اقدام درمان و پیشگیری است.
دلایل تلخی دهان چیست
بسیاری از دلایل وجود طعم تلخ در دهان جدی نیستند. با این حال، این علائم می‌تواند آزاردهنده باشد و فرد را از خوردن منظم غذا یا لذت بردن از زندگی روزمره باز دارد.
به گفته پزشکان شرایط زیر می‌تواند باعث ایجاد طعم تلخی دهان در طول روز شود.
دهان خشک
خشکی دهان زمانی رخ می‌دهد که دهان بزاق کافی تولید نکند. از آنجایی که بزاق به کاهش باکتری‌های موجود در دهان کمک می‌کند، بزاق کمتر به این معنی است که باکتری‌های بیشتری می‌توانند زنده بمانند.
افراد مبتلا به خشکی دهان احساس چسبندگی و خشکی در دهان خود می‌کنند. این می‌تواند ناشی از عواملی مانند داروها، اختلالات از قبل موجود یا مصرف دخانیات باشد. افراد مبتلا به احتقان بینی نیز ممکن است خشکی دهان را تجربه کنند زیرا تنفس دهانی می‌تواند باعث خشکی بینی شود.
افرادی که خشکی دهان دارند باید برای تشخیص دقیق به پزشک مراجعه کنند.
مشکلات دندانی
یکی دیگر از علت تلخی دهان کودکان بهداشت نامناسب دندان نیز می‌تواند باعث ایجاد طعم تلخ در دهان شود. همچنین می‌تواند باعث افزایش حفره‌ها، عفونت‌ها و بیماری لثه یا التهاب لثه شود. درمان آبسه دندان کودکان و پر کردن و ترمیم دندان کودکان نیز به عنوان عوامل تلخی دهان در کودکان گزارش شده است.
بسیاری از مشکلات رایج دندان را میتوان با مسواک زدن و استفاده منظم از نخ دندان پیشگیری کرد. برخی از افراد ممکن است متوجه شوند که استفاده از اسکراب زبان به تسکین برخی علائم کمک می‌کند.
استفاده از دهانشویه آنتی باکتریال بین مسواک زدن می‌تواند به کاهش باکتری‌های بد مزه کمک کند.
بارداری
طعم تلخ یا فلز مانند در دهان یک شکایت رایج در سه ماهه اول بارداری است. هورمون‌های بدن در دوران بارداری دچار نوسان می‌شود. این تنوع می‌تواند حواس را تحت تاثیر قرار دهد و باعث هوس‌های خاصی شود و برخی غذاها یا بوها را منزجر کننده جلوه دهد.
سندرم سوزش دهان
سندرم سوزش دهان وضعیتی است که باعث احساس سوزش در دهان می‌شود. این احساس می‌تواند متفاوت باشد، اما بسیاری آن را شبیه به خوردن فلفل تند توصیف می‌کنند. با این حال، برخی از افراد ممکن است طعم تلخ یا ترش را در دهان خود تجربه کنند.
علائم سندرم سوزش دهان ممکن است گاهی اوقات رخ دهد، اما همچنین می‌تواند مزمن و طولانی مدت باشد.
یائسگی
زنان یائسه نیز ممکن است طعم تلخی را در دهان خود تجربه کنند. این می‌تواند ناشی از سطوح پایین استروژن در بدن باشد که می‌تواند منجر به یک بیماری ثانویه مانند سندرم سوزش دهان شود. همچنین ممکن است به دلیل خشکی مداوم دهان باشد.
رفلاکس
رفلاکس اسید می‌تواند منبع طعم تلخ نامطلوب در دهان باشد. این شرایط زمانی رخ می‌دهد که عضله یا اسفنکتر در قسمت فوقانی معده ضعیف باشد و اجازه می‌دهد اسید یا صفرا به مری برود.
رفلاکس تمایل به تحریک مری دارد و باعث ایجاد احساس سوزش در قفسه سینه یا شکم می‌شود. همچنین می‌تواند باعث ایجاد طعم بد یا تلخ در دهان شود و این ممکن است تا زمانی که سایر علائم ادامه داشته باشد ادامه یابد.
برفک دهان
عفونت قارچی در دهان اغلب باعث ایجاد لکه‌های سفید روی زبان، دهان یا گلو می‌شود. همچنین می‌تواند طعم تلخ یا نامطبوعی ایجاد کند که ممکن است تا زمان درمان عفونت باقی بماند.
بیماری‌ها
برخی از بیماری‌ها مانند عفونت سینوسی یا سرماخوردگی ممکن است با طعم تلخ در دهان همراه باشند. در طول این بیماری‌ها، بدن پروتئین‌های التهابی را برای به دام انداختن سلول‌های مضر می‌فرستد. این پروتئین‌ها همچنین می‌توانند روی زبان و جوانه‌های چشایی تأثیر بگذارند و باعث می‌شوند فرد طعم تلخ‌تری نسبت به معمول در دهان خود تجربه کند.
علت تلخی دهان بعد از عصب کشی دندان
تلخی دهان هیچ ارتباطی به عصب کشی دندان ندارد، میتوان به چند دلیل شما در دهان خود احساس تلخی کنید.
- بهداشت نامناسب دهان دندان
- پانسمان غیر اصولی بعد از انجام عصب کشی
علت تلخی دهان در طب سنتی
شایان ذکر است که علت تلخی دهان در طب سنتی ممکن است به کبد مرتبط باشد. بر این اساس، ظهور این علائم ناخوشایند نشان دهنده مشکلات دستگاه گوارش است. بیماری‌های هر عضوی که در تولید و دفع صفرا دخیل است می‌تواند باعث ایجاد طعم تلخ در دهان شود. این بیماری‌ها شامل التهاب‌های مختلف اندام‌ها هستند. درد در سمت راست و خشکی دهان نشان دهنده آسیب شناسی کبد است و اغلب در زنانی که از داروهای ضد بارداری هورمونی استفاده می‌کنند و در افراد مسن رخ می‌دهد.
باد گلو زدن، تلخی و خشکی دهان – چنین بیماری‌هایی نشان دهنده مشکلات پانکراس است. حمله می‌تواند با پرخوری، استرس یا ورزش بیش از حد شروع شود. اگر التهاب در حفره دهان، به عنوان مثال، استوماتیت وجود داشته باشد، ممکن است تلخی و خشکی در دهان احساس شود. طعم تلخ اغلب می‌تواند در نتیجه واکنشی به دندان مصنوعی نامناسب انتخاب شده است.
آیا تلخی دهان خطرناک است؟
با وجود حالت تهوع و تلخی مداوم در دهان، نباید مراجعه به پزشک را به تاخیر بیندازید. ابتدا برای بررسی عواملی نظیر عفونت یا آبسه به دندانپزشک مراجعه کنید. پس از اینکه از سلامت دهان و دندان اطمینان یافته شد مراجعه به یک متخصص ذیصلاح شایسته است، زیرا چنین نشانه‌هایی می‌تواند ناشی از وجود بیماری‌ها و آسیب‌های جدی باشد. برای تشخیص بهتر علل تلخی دهان، ارائه اطلاعات بالینی کامل برای پزشک ضروری است. اول، لازم است عوامل خارجی و علل احتمالی تلخی در دهان را حذف کنید: داروها، آلرژی‌ها، سوء تغذیه، مصرف الکل، استرس. در زمان مراجعه به پزشک، باید به آن اطلاع دهید. بیماری‌های مزمن، وراثت و سبک زندگی شما چگونه است. پزشک به شما می‌گوید که برای درمان باید با کدام متخصص تماس بگیرید.
چطور از طعم تلخ دهان پیشگیری کنیم؟
آبسه دندان یک عفونت در اطراف لثه است و یکی دیگر از عوامل تلخی دهان شناخته می‌شود. به توصیه متخصص دندانپزشکی کودکان دکتر الهام توکلیان به عنوان بهترین متخصص دندانپزشکی کودکان در تهران آموزش و اجرای فلوراید تراپی کودکان از دوران کودکی می‌تواند نقش بسزایی در کاهش عوارض دندان و لثه داشته باشد. اقدامات زیر می‌تواند از طعم تلخ دهان جلوگیری کند:
• مسواک زدن منظم:
مسواک زدن حداقل دو بار در روز باعث کاهش تشکیل پلاک می‌شود و از ایجاد آبسه‌های دندانی جلوگیری می‌کند.
• استفاده منظم از نخ دندان:
نخ دندان پلاک و جرم بین دندان‌ها را از بین می‌برد و از ایجاد آبسه‌های دندانی جلوگیری می‌کند.
• به طور منظم به دندانپزشک بروید:
طبق توصیه دندانپزشک خود به طور مرتب نزد دندانپزشک خود بروید. این تضمین می‌کند که دندان‌های شما سالم هستند و هر گونه مشکلی می‌تواند به موقع تشخیص داده شود.
• سیگار و سایر محصولات تنباکو را ترک کنید:
سیگار و سایر فرآورده‌های تنباکو عاملی هستند که تشکیل آبسه‌های دندانی را افزایش می‌دهند. با قطع این محصولات می‌توانید خطر آبسه دندان را کاهش دهید.
• سالم بخورید:
یک رژیم غذایی سالم و متعادل به سالم نگه داشتن دندان‌ها و کاهش تشکیل آبسه‌های دندانی کمک می‌کند.
درمان تلخی دهان چگونه است؟
درمان دائمی تلخی دهان معمولاً بعد از مراجعه به متخصص دندانپزشکی کودکان و تایید سلامت دندان‌ها، شامل درمان علت زمینه‌ای می‌شود. پزشک اغلب می‌تواند با پرسش در مورد علائم و داروها و با انجام آزمایشات مشکل را تشخیص دهد. سپس می‌توانند درمان‌های مناسب را توصیه کنند.
درمان خانگی که می‌تواند به کاهش طعم تلخ در دهان کمک کند شامل موارد زیر است:مراقبت‌های منظم از دندان مانند مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و استفاده از دهانشویه آنتی باکتریال که توسط متخصص دندانپزشکی کودکان و بزرگسالان عمدتا توصیه می‌گردد.
- جویدن آدامس بدون قند برای حفظ حرکت بزاق در دهان.
- نوشیدن مایعات زیاد در طول روز خوردن غذاهای چرب و تند
- کاهش مصرف تنباکو و الکل
- اجتناب از عوامل خطر رفلاکس اسید
چنانچه بعد از مراجعه به بهترین متخصص دندانپزشکی کودکان در تهران و شهرهای محل سکونت خود از سلامت دهان و دندان اطمینان یافتید به پزشک مراجعه کنید.
