پوسیدگی دندان کودکان یک آسیب شناسی نسبتاً شایع در جامعه امروزی است. دندان های شیری کودکان نسبت به دندان های بالغ ساختار شکننده تر و ظریف تری دارند و بنابراین راحت تر در معرض حملات عوامل بیماری زا و عفونت های دندانی قرار می گیرند.
هر کودکی ویژگی های فیزیولوژیکی خاص خود را دارد که می تواند بیشتر مستعد پوسیدگی دندان باشد، اما شکی نیست که عادات سالم و سبک زندگی صحیح می تواند به او کمک کند تا بهتر از خود در برابر این آسیب شناسی موذیانه دفاع کند.
از طرف دیگر، وجود یک دندان پوسیده که به درستی درمان نشده است، می تواند به طور جدی تر سلامت دندانی را در آینده به خطر بیندازد. بنابراین پوسیدگی دندان در کودکان را نباید دست کم گرفت و این توصیه ای صمیمانه برای همه والدین است.

فرایند پوسیدگی دندان کودکان چگونه است؟

پوسیدگی دندان کودکان توسط باکتری هایی ایجاد می شود که در پلاک دندانی لانه می کنند، پتینه شیری رنگی که به سطح دندان می چسبد. صدها میکروب که پلاک دندانی را تشکیل می دهند از گلوکز تغذیه می کنند، یعنی قندهای موجود در بقایای مواد غذایی، اسیدهایی تولید می کنند که به مینای دندان حمله می کند، که در دندان های شیری بسیار نازک تر و مقاومت کمتری دارد.
پس از عبور از مینا، این عاج (لایه ای که بین مینا و پالپ دندان قرار دارد) است که مورد حمله قرار می گیرد و باعث ایجاد درد دندان می شود.

تفاوت اساسی بین پوسیدگی دندان کودکان و پوسیدگی دندان در بزرگسالان در سرعت بیشتری است که باکتری های موجود در دهان می توانند مینای دندان را تخریب کنند. دلیل آن دقیقاً در ماهیت دندان های شیری نهفته است: آنها مینای کمتر معدنی، با ضخامت کم و شکنندگی بالا دارند و اندازه دندان های شیری بسیار کوچکتر از دندان های دائمی است.

اساسی ترین دلایل پوسیدگی دندان کودکان

از دلایل اصلی پوسیدگی در دندان کودکان و بزرگسالان به عوامل زیر بستگی دارد به شرح زیر می باشد.

استعداد پوسیدگی

اول از همه، باید بیان کرد که ایجاد پوسیدگی دندان کودکان می تواند توسط استعداد خاصی از ارگانیسم ها در ارتباط باشد. در اینجا ما در مورد عوامل ژنتیکی یا ارثی واقعی صحبت نمی کنیم، بلکه این واقعیت را بیان می کنیم که برخی از افراد با رژیم غذایی مشابه، از نظر آماری بیشتر از دیگران در معرض پوسیدگی دندان هستند، زیرا برخی شرایط فیزیولوژیکی را دارند که به شکل گیری پوسیدگی های دندانی کمک می کند. یکی از این موارد مسلماً تمایل خاص بزاق به داشتن درجه اسیدی بالاتر است (بزاق به طور کلی دارای pH خنثی می باشد) که دندان ها را بیشتر در معرض حمله باکتری ها قرار می دهد. ماهیت دندان ها نیز در این مورد مهم است: مجموعه ای از دندان ها با درجه معدنی بالاتر در برابر حمله اسیدی مقاوم تر هستند. در حالی که اگر دندان های معدنی فیزیولوژیکی کمی داشته باشید، راحت تر ممکن است دچار پوسیدگی دندان شوید.

تغذیه نادرست
Children and poor nutrition

همانطور که گفتیم باکتری های پوسیدگی دندان از گلوکز موجود در غذایی که در دهان می گذاریم تغذیه می کنند. این بدان معنی است که عادات غذایی (غذاها و نوشیدنی های مفید یا مضر برای دندان) یک عامل غالب هستند. مصرف بیش از حد غذاهای حاوی درصد بالایی از قند به تکثیر باکتری ها در دهان کودک کمک می کند.
در این مورد توجه داشته باشید که به نوزادان اغلب پستانک آغشته به عسل یا شکر داده می شود تا به خواب آنها کمک کند.
مطالعه شده است که این عادت به طور جدی برای دهان کودک مضر است، حتی اگر هنوز اولین دندان هایش رشد نکرده باشد. با توجه به این موضوع بی جهت نیست که پوسیدگی دندانی که در سنین پایین ایجاد می شود، پوسیدگی دندان شیشه شیر نامیده می شود.

بهداشت دهان

دقیقاً به دلیل اینکه باکتری های پوسیدگی دندان به لطف قندهای موجود در مواد غذایی تکثیر می شوند، رعایت بهداشت صحیح دهان و دندان اساسا بهترین راه پیشگیری از پوسیدگی دندان است. ما به خوبی می دانیم که کودکان به تنهایی قادر به استفاده صحیح از مسواک و خمیردندان نیستند، به خصوص اگر خیلی کم سن و سال باشند. در اینجا والدین نقش اساسی دارند که باید به بهترین شکل ممکن آداب نظافت دندان را انجام دهند و بسیار مراقب باشند که حتی کوچکترین اثری از غذا بر روی دندان ها باقی نماند و وضعیت سلامت دندان ها را بررسی کنند.

کمبود فلوراید

کمبود فلوراید یکی دیگر از عوامل مستعد پوسیدگی دندان کودکان است. به همین دلیل گاهی اوقات توصیه می شود که رژیم غذایی کودکان را با مکمل فلوراید تکمیل کنید. دندانپزشک اطفال در این مورد می تواند با انجام فلوراید تراپی مقاومت دندان های کودکان در برابر پوسیدگی را افزایش دهد.

علائم پوسیدگی دندان کودکان

در ابتدا دندان درخشش طبیعی خود را از دست می دهد و نرمی و لطافت آن به مات و زبر شدن می گراید. در این مرحله بیمار کوچک هیچ دردی را احساس نمی کند. متعاقباً آج تحت تاثیر قرار می گیرد و در این مرحله دندان به اصطلاح حساسیت عاجی را نشان می دهد و کودک با مصرف غذاها یا نوشیدنی های سرد یا خیلی گرم و تنفس هوای سرد دچار ناراحتی می شود. این ناراحتی ها به محض پایان یافتن ناراحتی ناشی از سرما یا گرما از بین می روند.

اگر فرآیندی که باعث پوسیدگی می شود عمیق شود، پالپ دندان درگیر می شود:
در این مرحله، کودک درد شدیدتری را احساس می کند.
با مصرف غذاها یا نوشیدنی های سرد یا گرم و غذاهای شیرین درد طولانی تر خواهد بود. در این مرحله، اگر اقدامی صورت نگیرد، پوسیدگی به سرعت تکامل می‌یابد و کل پالپ دندان را درگیر می‌کند و باعث التهاب (به نام پالپیت) می‌شود که باعث درد ضربانی (چکشی) بسیار شدید می گردد.

پیشگیری از پوسیدگی دندان کودکان

برای پیشگیری از پوسیدگی دندان کودکان، باید اقدامات زیر را انجام دهید:

• از سنین پایین به کودک خود آموزش بهداشت دهان و دندان بدهید.
• کودک خود را به طور منظم به دندانپزشک ببرید.
• از مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید برای مسواک زدن دندان های کودک خود استفاده کنید.
• کودک خود را از مصرف زیاد غذاها و نوشیدنی های شیرین و چسبناک منع کنید.
• به کودک خود کمک کنید تا عادت مکیدن انگشت شست، مکیدن پستانک و استفاده از شیشه شیر در شب را ترک کند.

درمان پوسیدگی دندان کودکان

حتی دندان های شیری نیز در صورتی که مورد حمله پوسیدگی قرار گرفته باشند، مانند دندان های دائمی باید درمان شوند. پر کردن دندان در صورت لزوم باید برای حفظ دندان و امکان رشد طبیعی دندان کودک انجام شود. در موارد شدید که پوسیدگی تا عاج یا پالپ پیش رفته است، کشیدن دندان نیز در نظر گرفته می شود. برای درمان پوسیدگی دندان کودکان یکی از کسانی که میتواند شما را در این امر کمک کند، متخصص دندانپزشکی کودکان می باشد. خانم دکتر الهام توکلیان بهترین متخصص دندانپزشکی کودکان در تهران می باشد. شما میتوانید برای انجام خدمات دندانپزشکی کودکان فرم دریافت نوبت را پر کنید.